माहितीचा अधिकार अधिनियम (RTI Act, 2005) हा लोकशाहीतील एक महत्त्वाचा कायदा आहे, जो सरकारच्या पारदर्शकतेसाठी आणि जबाबदारीसाठी लागू करण्यात आला आहे. RTI कायदा महाराष्ट्रात 12 ऑक्टोबर 2005 पासून लागू झाला असून, कोणत्याही नागरिकाला सरकारी माहिती मिळवण्याचा मूलभूत अधिकार मिळतो.(Right to Information)

🔹 माहितीचा अधिकार म्हणजे काय?

🔍 माहितीचा अधिकार (RTI) कायदा हा सार्वजनिक प्राधिकरणांकडून (सरकारी कार्यालये, स्थानिक संस्था, सार्वजनिक कंपन्या इत्यादी) माहिती मिळवण्याचा कायदेशीर अधिकार देतो. हा कायदा नागरिकांना सरकारची पारदर्शकता व उत्तरदायित्व सुनिश्चित करण्याची संधी देतो.

🔹 माहितीचा अधिकार कसा लागू होतो?

• 📌 कोण अर्ज करू शकतो? – भारताचा कोणताही नागरिक RTI अंतर्गत अर्ज करू शकतो.
• 📌 कुठे अर्ज करायचा? – सरकारी विभाग, नगरपालिका, ग्रामपंचायत, पोलीस विभाग, सार्वजनिक उपक्रम आणि इतर सरकारी संस्थांमध्ये अर्ज करता येतो.
• 📌 माहिती मिळण्यास वेळ किती लागतो? – 30 दिवसांच्या आत माहिती मिळणे बंधनकारक आहे.
• 📌 RTI साठी किती फी लागते? – सामान्यत: ₹10 शुल्क आहे, पण SC/ST आणि गरीबीरेषेखालील नागरिकांसाठी सवलती आहेत.

🔹 RTI अर्ज कसा करावा? (Step-by-Step प्रक्रिया)

1️⃣ योग्य कार्यालय निवडा – ज्या विभागाकडून माहिती हवी आहे, तो विभाग निवडा.
2️⃣ RTI अर्ज लिहा – आपल्या प्रश्नांचा उल्लेख स्पष्टपणे करा.
3️⃣ शुल्क भरा – ₹10 फी पोस्टल ऑर्डर / ऑनलाइन माध्यमाने जमा करा.
4️⃣ अर्ज पाठवा – संबंधित सार्वजनिक माहिती अधिकाऱ्याला (PIO) अर्ज पाठवा.
5️⃣ उत्तर मिळवा – 30 दिवसांत उत्तर न मिळाल्यास, अपील दाखल करू शकता.

🔹 RTI द्वारे मिळू शकणारी माहिती

• ✅ सरकारी योजना आणि त्यावर खर्च
• ✅ शासकीय कार्यालयातील निर्णय प्रक्रिया
• ✅ टेंडर प्रक्रिया आणि सार्वजनिक प्रकल्पांचे तपशील
• ✅ पोलिसांकडील FIR आणि चौकशी अहवाल
• ✅ शिक्षण संस्था आणि सरकारी नोकरी भर्ती माहिती

🚫 काही संवेदनशील माहिती (राष्ट्रीय सुरक्षा, वैयक्तिक माहिती, गोपनीय सरकारी कागदपत्रे) RTI अंतर्गत मिळू शकत नाही.

🔹 महाराष्ट्रात RTI अर्ज कुठे करावा?

📌 ऑनलाईन अर्ज: Maharashtra RTI Official Website
📌 ऑफलाईन अर्ज: संबंधित जिल्हा प्रशासन, सरकारी कार्यालय किंवा नगरपालिका/ग्रामपंचायतीमध्ये अर्ज सादर करू शकता. Offline Form

📲 महत्वाच्या अपडेट्ससाठी सोशल मीडियावर फॉलो करा:

• 📲 Facebook 
• 📹 YouTube 
• 📲 WhatsApp 
• 📸 Instagram 
• 📨 Telegram

📢 RTI तुमचा हक्क आहे! सरकारी माहिती मिळवा आणि भ्रष्टाचाराविरोधात सजग व्हा! ✅

📢 Right to Information (RTI) Act in Maharashtra – Your Right to Transparency! 🏛️

The Right to Information Act, 2005 (RTI) is a crucial law that ensures transparency and accountability in government operations. The RTI Act came into effect in Maharashtra on October 12, 2005, empowering citizens to seek official government information.

🔹 What is the Right to Information (RTI)?

🔍 The RTI Act provides citizens the legal right to obtain information from government authorities, local bodies, public sector units, and other government-affiliated organizations. This law promotes transparency and reduces corruption.

🔹 How Does RTI Work?

• 📌 Who Can Apply? – Any Indian citizen can file an RTI request.
• 📌 Where to Apply? – Government offices, municipal corporations, gram panchayats, police departments, public enterprises, etc.
• 📌 How Long Does it Take? – Authorities must respond within 30 days.
• 📌 RTI Fee? – Generally, ₹10 is charged, with exemptions for SC/ST and BPL citizens.

🔹 How to File an RTI Application? (Step-by-Step Guide)

1️⃣ Identify the Concerned Department – Choose the department related to your query.
2️⃣ Write an RTI Application – Clearly mention your questions.
3️⃣ Pay the Fee – Submit ₹10 via postal order or online.
4️⃣ Submit the RTI Request – Send it to the Public Information Officer (PIO).
5️⃣ Receive the Response – If not received within 30 days, you can file an appeal.

🔹 Information You Can Get Using RTI

• ✅ Government project expenditures
• ✅ Decision-making in government offices
• ✅ Tendering processes & public projects
• ✅ FIR copies & police investigation reports
• ✅ Information on recruitment in government jobs

🚫 RTI does not cover sensitive information related to national security, personal data, or confidential government documents.

🔹 Where to Apply for RTI in Maharashtra?

📌 Online Application: Maharashtra RTI Official Website
📌 Offline Application: Submit to district administration offices, government offices, or gram panchayats. Offline Form

📲 Follow for RTI Updates on Social Media:

• 📲 Facebook 
• 📹 YouTube 
• 📲 WhatsApp 
• 📸 Instagram 
• 📨 Telegram

📢 RTI is your right! Get government information and fight corruption! ✅ 🚀

for more information CSC Tech Master